İLİŞKİLER İÇİNDEKİ KAOS : İLETİŞİM
İlişkileri sona sürükleyen sorunların başında iletişimde yaşanan sorunlar yatar. Bu aksaklıklar bazen iletişimin tamamen kopmasına kadar da gider. İskoç deyimi ile “Birbirimizin sığınağında yaşarız.” biz insanlar.
Gerek aile içinde yakınlarımızın, gerekse ikili ilişkilerde partnerlerin en temel beklentileri karşılanmıyorsa yani yakın ilişkilerimiz içinde sorun yaşıyorsak zaman zaman kendimizi yalnız, üzgün, değersiz, güvensiz bazen çaresiz hissedebiliriz. Hayatımızdaki kişi duygusal olarak bize bir yanıt oluşturamadığında ya da temas edemediğinde bağlantıyı kaybetmekle yüzleşiriz. Partnerimizden yanıt alamadığımız zaman önümüzde iki yol oluşur. Ya ihtiyaçlarımızı ve duygularımızı bastırırız ya da yanıt almak için savaşırız.
Sorunları bastırmak kısmından işlersek, belki küçük tartışmalarla halledeceğiniz bir durumun sonrasında kaosa, ayrılıklara dönüşmesine sebep verebilir, içinize attığınız sorunun, sorun olarak değil karşı taraf için olağan gözükmesine sebep verebilirsiniz. Bu da yarayı onarmaktan ziyade, yaranın arka planda büyümesine derinleşmesine, hatta alakasız bir zamanda ilişkiyi bitirecek sudan bir sebebin yaratımına vesile olacaktır. Ve konuşamadığınız, dönüştüremediğiniz her sorunun çözülünceye kadar ama bu ilişkinizde, ama sonraki ilişkilerinizde karşınıza çıkması da aşikar tabi.
Savaştan ilerlersek; bu savaş ilişki içinde iletişimi haklı haksız çatışmasına sürükler. Suçluyu belirleme, sorumluyu tespit etme, haklı olduğunu gösterme çabası terapilerde sıklıkla karşımıza çıkar. Oysa yapılan en büyük hatalardan biri budur. Haklı haksız savaşına girildiğinde karşıtlık oluşur. Artık iki taraf vardır. Oysa aşk taraflılık değil tarafsızlıktır. Çünkü aynı yolda yürüyorsanız farklı taraflarda olamazsınız. Dolayısıyla yakın ilişkiler içinde mücadeleye gerek yoktur çünkü “düşman” yoktur.
İnsan doğası gereği stres altındayken bildiği, aşina olduğu yolu seçer yeni bir davranışı sergilemek bu duygu altındayken zordur. Bu sebeple bu tür çıkmazlarda verdiğim aile danışmanlıkığı ya da sağlıklı ilişki terapilerinde sıklıkla normal gözüken fakat işlevi olmayan hatta zarar veren bu tepkiler üzerinden çalışırız. Einstein’ın söylediği gibi “Bir problem o problemi yaratan bakış açısıyla çözülmez.” Bu sebeple konuya objektif bakan ve davranışlarınıza aynalık eden uzaman bakış, ilişkilerinizde sağlıklı ve mutlu ilerlemenize katkı sağlar ve bu yolcuğu güvenli kolay kılar.
İdeal bir iletişimin altın kuralı, ilişkide her iki taraf için güvenli bir alan oluşturmaktır. İlişkiler de tıpkı bir ipin üzerinde yürümek gibi, içinde düşme tehlikesini de barındırır. Tüm bedenimiz, zihnimiz bu tehlike duygusu yüzünden tetiktedir. İletişim alanımız güvenli değilse, aynı tetikte olma duygusu canlanır. İletişimde güvenli alan karşımızdakinin bizi dinlemek için orada olduğunu bilmemizle başlar. İletişim sırasında, yargılanmayacağımızı, anlaşılacağımızı hissetmemiz güvende olma hissiyatını devam ettirir. Çoğu çift bu kısımda sorun yaşar. İletişimi anlamak değil, anlatmak için kullanır. Bu durum iki taraf içinde tehlike algısını tetikler. Böyle bir iletişimde bir taraf her daim savunmada kalmak zorunda hissederken, diğer taraf anlaşılamamanın verdiği duyguyla baş etmeye çalışır. İdeal bir iletişim için çiftlerin kendilerini ifade edecek bir güven alanı yaratması ve bunu sürdürebilmesi gerekir. Partnerler bazen bunu beraberce sağlıklı olarak sağlayamadıklarında, bize gelerek daha sağlıklı ve dengeli şekilde uzlaşma yolunu sağlarlar.
Geçmişe Odaklanmak, Küçümsemek- Önemsememek, Küsmek- Duvar Örmek, Yargılamak- Suçlamak, Genellemek, Beyin okumak, Üzerini örtmek gibi durumlar iletişimde yapılan hataların en başındadır. Bunu da en güzel Virginia Satir’den dökülen şu dizeler anlatır:
“Seni sıkmadan sevmek, Yargılamadan takdir etmek, Seni yok etmeden sana katılmak, Talepte bulunmadan seni davet etmek, Suçluluk duymadan gitmek, Suçlamadan eleştirmek ve küçültmeden yardım etmek istiyorum. Senden de aynısını bulabilirsem, o zaman gerçekten buluşup birbirimizi zenginleştirebiliriz.”
Ayfer ÖZDEMİR
Bireysel ve Aile Danışmanlığı
Uluslararası Profesyonel Yaşam Koçu ve Kişisel Gelişim Uzmanı
